Co należy wiedzieć o zaworach zaporowych?

Zawory zaporowe to nieodłączny element wielu systemów rurociągowych, zarówno przemysłowych, jak i domowych. Ich głównym zadaniem jest kontrolowanie przepływu cieczy lub gazu poprzez zamknięcie lub otwarcie przepustnicy. Poznajmy bliżej budowę, rodzaje oraz zastosowanie zaworów zaporowych.

Budowa zaworu zaporowego

Zawór zaporowy składa się z kilku podstawowych elementów, które decydują o jego funkcjonowaniu. Sercem zaworu jest przepustnica, czyli płyta lub tarcza umieszczona wewnątrz korpusu. Przepustnica porusza się pionowo i dokładnie przylega do uszczelki, gdy zawór jest zamknięty. Otwieranie i zamykanie zaworu odbywa się za pomocą dźwigni, pokrętła lub siłownika. W rurociągach przemysłowych często stosuje się również zawory sterowane elektromagnetycznie lub pneumatycznie. Ważnym elementem konstrukcyjnym jest także trzpień, który łączy przepustnicę z mechanizmem sterującym oraz uszczelka zapewniająca szczelność połączenia.

Rodzaje zaworów zaporowych

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów zaworów zaporowych, które różnią się między sobą m.in. materiałami, z jakich są wykonane, kształtem przepustnicy oraz metodą sterowania. Najpopularniejsze to zawory z brązu, mosiądzu, stali nierdzewnej, żeliwa czy PVC. W zależności od przepustnicy możemy wyróżnić zawory płytowe, klinowe oraz kulowe. Zawory płytowe charakteryzuje płaska przepustnica przesuwająca się równolegle do uszczelki. Zawory klinowe są wyposażone w przepustnicę o kształcie klina, która wprowadza dodatkowe naprężenie na uszczelkę, zapewniając lepsze uszczelnienie. Z kolei zawory kulowe mają przepustnicę w postaci sferycznego elementu z otworem, przez który przepływa medium.

Zastosowanie zaworów zaporowych

Zawór zaporowy znalazł szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu oraz instalacjach domowych. Popularne są zwłaszcza w systemach wodociągowych i kanalizacyjnych, gdzie pełnią rolę izolacyjną i pozwalają na kontrolowanie przepływu wody. W przemyśle chemicznym i petrochemicznym stosuje się je do kontroli przepływu agresywnych substancji chemicznych, a w energetyce – do regulacji przepływu pary wodnej czy gazu. Zawory zaporowe wykorzystuje się także w instalacjach grzewczych, systemach chłodzenia oraz w technologii żywnościowej.